W ramach Wakacyjnej Akademii Rozwoju on-line 2024 zapraszamy do lektury artykułu naszej studentki.

Paulina Paluch - to studentka SUM, II roku Komunikowania promocyjno-wizerunkowego na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w  Krakowie.

Dziś nam podpowie jak uczyć się efektywnie.

Efektywna i intencjonalna nauka jako przepis na sukces we współczesnym świecie

W dynamicznie rozwijającej się rzeczywistości podnoszenie poziomu własnych kompetencji staje się priorytetem. Nie chodzi tutaj tylko o naukę w sensie formalnej edukacji, lecz w głównej mierze o zdobywanie nowych umiejętności. Wszystkiego tego, co pozwoli nam się zaadaptować do zmian technologicznych, społecznych czy ekonomicznych. Obecnie nauka staje się integralną częścią rozwoju każdego z nas. Dlatego tak ważne jest, aby przyswajać wiedzę efektywnie i aktywnie się uczyć. Tylko w ten sposób odniesiemy sukces w świecie, w którym postęp następuje z zawrotną prędkością. W rzeczywistości, w której umiejętności intencjonalnego uczenia się są na wagę złota.

Kilka słów o aktywnych metodach uczenia się

Często nasze metody nauki bazują na zasadzie powtarzania regułek, przeglądania notatek czy zwykłego czytania i podkreślania ważnych informacji w tekście. Niestety bierna nauka sprawia, że nie zapamiętujemy informacji we właściwy sposób. Dlaczego tak się dzieje? Ucząc się w sposób bierny, nie tworzymy na tyle mocnych połączeń pomiędzy neuronami w mózgu, aby zachować informacje na dłużej w pamięci. Tylko dzięki aktywnej nauce angażujemy się w pełni w zdobywanie wiedzy, co sprawia, że zapamiętujemy informacje na dłużej. Kwintesencją aktywnego uczenia się są tzw. ćwiczenia przypominające. Ćwiczenia te pokazują nam, które zagadnienia już opanowaliśmy, a które wymagają większej uwagi. Pomagają nam one w ocenie skuteczności własnej nauki, co przyczynia się do naszego progresu. Warto zatem postawić na metody efektywnej nauki, aby trud włożony we własną edukację nie poszedł na marne.

Sposoby na efektywną naukę

Wśród technik efektywnego i aktywnego uczenia się znajdziemy między innymi:

• Referowanie – To technika, która polega na wyjaśnianiu skomplikowanych pojęć w przystępny sposób. To przedstawianie danego zagadnienia własnymi słowami po to, aby ułatwić nam jego zrozumienie.
• Sprawdzenie siebie poprzez tworzenie testów – Kiedy tworzymy własne testy, pracujemy skuteczniej nad danym materiałem. Wszystko to sprawia, że zapamiętujemy informacje na dłużej. Ponadto przygotowuje nas to psychicznie do rzeczywistej sytuacji pisania egzaminu czy kolokwium.
• Uczenie innych – Gdy tłumaczymy komuś dane zagadnienie, sami je lepiej zapamiętujemy. Warto więc wcielić się w rolę nauczyciela, aby skuteczniej przyswoić zadany temat.
• Mapowanie pojęć – To technika tworzenia notatek, która polega na zapisywaniu pojęć i łączeniu ich strzałkami w celu przedstawienia wzajemnych relacji między nimi. Podejście to pomaga porządkować informacje i określać zależności między koncepcjami.

Warto wybrać dla siebie taką metodę, którą dostosujemy do naszego stylu nauki. Wówczas uczenie się i praca będą znacznie bardziej produktywne.

Intencjonalne uczenie się

Oprócz metod efektywnej nauki istotne jest także to, aby uczyć się intencjonalnie. Wszystko sprowadza się do świadomego wyboru kompetencji, które chcemy rozwinąć. Zdobycia praktycznej wiedzy oraz umiejętności, które przydadzą się nam w naszej pracy. Nieodłącznie wiąże się to z przyjęciem odpowiedniej mentalności. Pomocne w intencjonalnym uczeniu się są: growth mindest oraz curiosity mindset. Growth mindset to nastawienie na rozwój swoich umiejętności i otwarcie się na poszerzanie wiedzy. Jest to wiara w to, że całe życie kształtujemy swoje kompetencje i dzięki temu realizujemy potencjał. Natomiast curiosity mindset to kultywowanie ciekawości,  a także otwartość na nowe pomysły oraz inspiracje. To nic innego jak silna potrzeba poznawania, odkrywania oraz eksperymentowania w celu zdobywania wiedzy. Odpowiednia mentalność w połączeniu z intencjonalną nauką to przepis na osiągnięcie mistrzostwa w wybranej przez nas dziedzinie.  

Deliberate practice – czyli ćwiczenia celowe jako element stawania się ekspertem

W intencjonalnym uczeniu się niebagatelną rolę odgrywa proces deliberate practice (tzw. ćwiczeń celowych). To praktyka świadoma, systematyczna, ale przede wszystkim skupiona na konkretnym celu. Metodę deliberate practice opisali psychologowie A. Ericsson i R. Pool. Według nich celowe ćwiczenie to przede wszystkim planowanie i sprecyzowanie tego, jaki rezultat pragniemy osiągnąć. Niniejsza forma ćwiczeń wymaga zatem koncentracji, wyjścia poza strefę komfortu, monitorowania własnych postępów i refleksji nad działaniem. Dlatego najlepiej wykonywać ćwiczenia celowe pod okiem eksperta, który udzieli nam informacji zwrotnej dotyczącej tego, co poprawić oraz na czym skupić własne wysiłki. Zatem ćwiczenia celowe skupiają się na trzech obszarach:

• Pomiar – To obiektywne śledzenie oraz mierzenie własnych postępów.
• Refleksja nad własnymi postępami – To przestrzeń na poprawienie błędów, zwiększenie wydajności oraz progresu.
• Mentoring – Opieka mentora umożliwia obiektywną ocenę działań oraz pomoc w realizacji celów.

Oprócz tego w procesie ćwiczeń celowych ważne jest budowanie reprezentacji mentalnych. Reprezentacja mentalna to struktura powstająca w umyśle, która odpowiada danemu przedmiotowi, wyobrażeniu, czy też zbiorowi informacji, zarówno konkretnych jak i abstrakcyjnych idei. Im więcej reprezentacji mentalnych posiadamy, tym zwiększa się prawdopodobieństwo osiągnięcia przez nas mistrzostwa w danej dziedzinie. W ten sposób poszerzanie wiedzy i nieustanne doskonalenie się pomaga nam stawać się ekspertem. Kształtuje w nas samodyscyplinę oraz buduje pewność siebie. Te stają się fundamentem, który wspiera nas w drodze do sukcesu.

Nauka jako inwestycja na całe życie

Warto już dziś zainwestować w swoją edukację oraz doskonalenie umiejętności uczenia się. Dzięki poszerzaniu swojej wiedzy, realizujemy swój potencjał. Uczmy się zatem z otwartością, pasją, ale przede wszystkim z pokorą. To dzięki temu staniemy się lepszą wersją siebie. 

Bibliografia:

• Christensen, L., Gittleson, J., & Smith, M. (2020). The most fundamental skill: Intentional learning and the career advantage. McKinsey Quarterly, 8.
• Ericsson, A., & Pool, R. (2016). Peak: Secrets from the new science of expertise. Houghton Mifflin Harcourt.
• Oakley, B., Schewe, O. (2022). Mistrzowski samouk. Jak łatwo i skutecznie doskonalić się w dowolnej dziedzinie. Gliwice: Wydawnictwo Sensus.

Źródła internetowe:

• https://dominikjuszczyk.pl/2019/10/jak-ucze-sie-efektywnie/, dostęp: 22.04.2024 r.
• https://nesslabs.com/deliberate-practice, dostęp: 22.04. 2024 r.

Artykuł autorstwa

Pauliny Paluch