Zapraszamy na spotkanie z doradcą zawodowym panią Magdaleną Knapik-Woch (MKW) – specjalistką, doradcą zawodowym w Biurze Karier UPJPII. W trakcie wywiadu rozmawiałyśmy m.in. o celu i zadaniach doradcy zawodowego, działalności Biura Karier, jak również poprosiłam o kilka wskazówek jak student/absolwent powinien „ugryźć” temat szukania pracy i przygotować się do rozmowy w sprawie pracy.

Z panią Magdaleną rozmawiała Olga Turovska (OT) – studentka dwóch kierunkówów: dziennikarstwa i komunikacji społecznej oraz komunikowania promocyjno-wizerunkowego w IDiKS na UPJPII.

OT: Dzień dobry pani Magdaleno. Coraz częściej możemy usłyszeć o usługach doradcy zawodowego, projektanta kariery, mentora kariery. Często jednak boimy się udać na spotkanie, bo nie wiemy, czego możemy się spodziewać? Kim jest i czym zajmuje się doradca zawodowy w Biurze Karier?

MKW: Dzień dobry, serdecznie dziękuję za zaproszenie na rozmowę. To dla mnie przyjemność opowiedzieć o mojej pracy, przybliżyć sylwetkę doradcy zawodowego i obszar jego pracy. Mam nadzieję, że uda mi się również zachęcić studentów do rozmowy z doradcą zawodowym. Byłoby to niewątpliwie wartościowe spotkanie dla każdej osoby, która stoi przed decyzją co dalej, jak szukać pracy lub która stoi na rozdrożu i nie wie co ze sobą zrobić.

Dziś doradca zawodowy jest obecny w szkołach, na uczelniach, instytucjach rynku pracy, oraz w urzędzie pracy. Doradca zawodowy to ekspert, specjalista. Ma przydatne informacje z obszaru rynku pracy, HR, zarządzania, marketingu czy świata biznesu. Pomaga w aktywizacji zawodowej. Udziela pomocy i wsparcia na każdym etapie życia zawodowego i edukacyjnego. Jego zadaniem jest motywowanie młodzieży, bezrobotnych, studentów, absolwentów, również osoby z niepełnosprawnościami w ich drodze poszukiwania pracy lub jej zmianie i przebranżowieniu się. Ma być niczym drogowskaz, „podpowiadacz”, który wskazuje kierunek, w którym możemy podążać, żeby dojść do wytyczonego celu. To osoba, która bacznie obserwuje, śledzi zmiany, nowinki zachodzące na rynku pracy. Doradca to towarzysz naszej podróży zawodowej. Pomaga lepiej zrozumieć świat biznesu i mechanizmy rządzące rynkiem pracy.

OT: Jak można skorzystać z usług doradcy zawodowego na naszej uczelni? Jak się umówić na spotkanie z doradcą zawodowym w Biurze Karier UPJPII?

MKW: Biuro Karier, które znajduje się przy ul. Franciszkańskiej 1/222D (II piętro) i jest dostępne dla studentów UPJPII od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.00. Obecnie na uczelni pracuje dwóch doradców zawodowych. Wspólnie z p. Aldoną Madetko – koordynatorką Biura, ale także specjalistką ds. studentów z niepełnosprawnościami, która wspiera również osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, staramy się jak najlepiej pomóc naszym studentom i absolwentom.

Z doradczyniami można skontaktować na kilka sposobów: mailowo biurokarier@upjp2.edu.pl / doradca.kariery@upjp2.edu.pl, telefonicznie 519-323-345 / 662-077-344. Można również w każdej wolnej chwili podejść do biura i zadać nurtujące pytania. A jeśli wolisz kontakt zdalny, również będziemy mogły pomóc. Biuro Karier poprzez wykorzystanie nowych technologii stało się jeszcze bardziej dostępne, zwłaszcza dla osób spoza Krakowa. Prowadzimy konsultacje indywidualne i warsztaty tematyczne, wydarzenia z obszaru doradztwa zawodowego – także w formie zdalnej.

OT: W jakich kwestiach może nam pomóc doradca zawodowy i Biuro Karier? Jak wygląda taka pomoc?

Doradca zawodowy naprowadza na tor działań, które mają przynieść konkretne efekty jak np. wymarzona praca w wybranym obszarze. Osobom zagubionym, niezdecydowanym pomaga w stawianiu pytań o cele zawodowe, by wspólnie na nie odpowiedzieć. Podczas rozmowy doradczej odkrywa zainteresowania, mocne strony, predyspozycje zawodowe, czyli zdolności wrodzone oraz cechy osobowości. Narzędzia diagnostyczne (testy osobowościowe, karty pracy, ćwiczenia kreatywne) pomagają określić obszary, w których dana osoba może wykorzystać umiejętności, które posiada i wykonywać pracę zgodną ze swoim charakterem.

Wspiera on również w sporządzaniu skutecznych dokumentów aplikacyjnych potrzebnych w procesie rekrutacyjnym: CV oraz list motywacyjny. Podpowiada jak przygotować się do pierwszej rozmowy o pracę. Symulacja takiej rozmowy to świetny trening! Ponieważ wyraźnie pokazuje nam, jak sobie radzimy w sytuacji stresowej, ale także pomaga nam przećwiczyć udzielanie odpowiedzi na pytania rekrutera.

Doradca zawodowy pomoże nam również w efektywnym szukaniu pracy, zasugeruje od czego zacząć i jak szukać skutecznie. Podpowie jak stawiać pierwsze kroki. Albert Einstein mówił, że „wiedza na temat tego, gdzie znaleźć informacje i jak je wykorzystać – to sekret ludzi sukcesu”. A Heraklit podkreślał, że „charakter człowieka decyduje o jego przeznaczeniu”.

I coś w tym jest! Jeśli wiem, jaki jestem, z czym wchodzę na rynek pracy, to łatwiej będzie mi to wykorzystać i dotrzeć do osób, które będą zainteresowane tym, co mam. Co prawda doradca podpowie, co możemy zrobić z naszym „workiem zasobów”, jednak proszę pamiętać, że ostateczna decyzja zawsze stoi po stronie rozmówcy.

OT: Jakie są korzyści skorzystania z usług doradcy zawodowego i Biura Karier?

Doradca zawodowy jest źródłem drogocennych wskazówek zawodowych. Te informacje można otrzymać w Biurze Karier w postaci rozmowy lub w przygotowanych materiałach informacyjnych dla studentów. Wykorzystujemy różne metody i narzędzia diagnostyczne, ułatwiające rozmówcy podjęcie decyzji, dotarcie do swojego wnętrza i odszukanie tego, „co nam w duszy gra”.

Posiadamy różnego rodzaju testy osobowościowe (także w formie on-line), ćwiczenia coachingowe, karty metafory, narzędzia kreatywne w postaci biznesowych gier planszowych. Przeprowadzamy badanie Obrazkowym Testem Zawodów Martina Achtnicha. W czasie pandemii organizowaliśmy „Zawodowe wtorki on-line z Biurem Karier”, jak również Letnią Akademię Przedsiębiorczości.

Na spotkania online zapraszamy praktyków – osoby, które już pracują w swoich profesjach i mogą się podzielić swoimi doświadczeniami udzielając rad młodszym kolegom i koleżankom.

Wspólnie z Akademią Gier organizowaliśmy rozgrywkę gry on-line „Wędrowiec – Escape Room w Krakowie”, w której studenci mogli poćwiczyć pracę zespołową (także w zespole rozproszonym), współpracę na odległość i podejmowanie wspólnych decyzji. Można było sprawdzić jakim typem osobowości jestem? Czy wolę pracę indywidualną, czy w zespole? Czy potrafię współdziałać? Czy potrafię podejmować trudne decyzje?

Biuro Karier pomaga również w trudnościach, które czasami się pojawiają się podczas poszukiwania miejsca na praktyki studenckie. Tutaj też można liczyć na doradcę zawodowego.

Jak widzimy, praca z doradcą może przynieść wiele korzyści. Przede wszystkim budujemy fundament – zbieramy wiedzę o osobie, która jest podstawowym budulcem – naszej przyszłej kariery. Z badań Instytutu Gallupa wynika, że każdy z nas ma talent. Jednak nie każdy te talenty w pełni odkrywa, a czasami wcale. A nie odkryty i nieoszlifowany talent umiera.

OT: Czym jest doradztwo i rozmowa doradcza? Czy warto się obawiać takiego spotkania? Takiej rozmowy?

Doradztwo to przede wszystkim proces. To, ile on trwa, zależy od potrzeb danej osoby. Spotkania mogą dotyczyć różnych kwestii związanych z naszą sytuacją edukacyjno-zawodową. Zdarza się, że osoba ma dylemat co ze sobą zrobić, co dalej? Potrzebuje wsparcia. Często po prostu „kopa do działania” i zmotywowania do ruszenia z miejsca. Bywa również, że potrzebuje po prostu chwili uwagi, wysłuchania i poświecenia mu trochę czasu. W dzisiejszym pędzącym świecie tego czasu po prostu nam brakuje. Niektóre tematy odkładamy ciągle „na później”. Szukanie odpowiedzi na pytania związane z moją przyszłą pracą, ścieżką kariery wymagają uwagi i poświecenia im czasu, wymagają refleksji. Czy warto się obawiać takiego spotkania? Absolutnie nie. Doradca nie gryzie! Wręcz przeciwnie, pomoże nam rozwiać nasze wątpliwości.

OT: Czy i jak rynek pracy zmienił się po pandemii? Czy dziś jest trudnej znaleźć pracę? Co się dzieje teraz na rynku pracy?

Na rynek pracy wpływa wiele różnych czynników. Są to zachodzące zmiany ekonomiczne, społeczne i polityczne. Każda zmiana, tym bardziej nagła, ma mniejszy lub większy wpływ na rynek pracy. Wszystkie zachodzące zmiany wpływają również na świat biznesu, firmy i przedsiębiorców. Dziś otaczający nas świat to jedna wielka „zmiana” i „pędząca kula”. Znajdujemy się od kilku lat cały czas w ciągłych kryzysach. Jeden goni drugi. Pandemia i świat po niej. Nowa rzeczywistość. Wojna na Ukrainie. Buzująca inflacja. Rosnące ceny. Żyjemy dziś w świecie VUCA tzn. w świecie zmienności, niepewności, złożoności i wieloznaczności. To są nowe wyzwania przed rynkiem pracy i rynkiem edukacji szkolnej.

W ciągu ostatnich lat w ogóle zmieniło się znaczenie i podejście do słowa kariera, praca czy zawód. Słowo kariera dziś ma inny wydźwięk w szczególności w podejściu indywidualnym (osobistym). „Sztywna hierarchiczna kariera” została zastąpiona nowym podejściem do rozwoju zawodowego, który dziś zmierza w wielu kierunkach i często jest wielowątkowy.

Dzisiaj na rynku pracy najlepiej odnajdują się pokolenia młodych osób.

W szczególności pokolenie „Y” i pokolenie „Z” zwane też jako „Zoomersami” lub „Zetkami”. Jest im łatwiej dopasować się do zmieniającej się rzeczywistości, ponieważ są bardziej elastyczni i nastawieni na technologie cyfrowe. Zmieniają się także wartości młodych. Dziś młode pokolenia chcą żyć, a nie tylko pracować. Życie osobiste i zawodowe ma być zrównoważone, zbilansowane zgodnie z naszymi osobistymi zasadami i wartościami.

Najtrudniej jest się dzisiaj odnaleźć starszemu pokoleniu i to przed nimi jest najwięcej wyzwań (życiowych i zawodowych), i to oni borykają się z dużymi problemami w znalezieniu pracy. Obecne badania wskazują, że osoby, które teraz będą wychodzić na rynek pracy, będą zmieniać swoją pracę, zawody ok. 7 lub nawet więcej razy w ciągu całego swojego życia.

Obecnie rozwijają się elastyczne formy zatrudnienia. W ogóle „elastyczność” stała się wartościowym towarem na rynku pracy. Jest ona coraz częściej wymieniana przez poszukujących pracy jako jedna z kluczowych wartości w podejmowaniu zatrudnienia. Również polskie prawodawstwo zaczyna dostrzegać tą potrzebę. Od 1 stycznia zostały wprowadzone zmiany w Kodeksie Pracy regulujące „pracę zdalną”, które zaczną obowiązywać od 7 kwietnia 2023 r.

Dalszym wyzwaniem na polskim rynku pracy jest nadal sytuacja związana z migracją ludności ukraińskiej. Ważnym czynnikiem wpływającym na rynek pracy jest także rosnąca inflacja. To ona często staje się głównym motywatorem do podjęcia decyzji o zmianie pracy lub szukaniu dodatkowego źródła dochodów.

Gdzie w tym wszystkim znaleźć jakieś pozytywne strony? Dane GUS wskazują, że w grudniu 2022 mieliśmy najniższą stopę bezrobocia równą 5,2%. Utrzymujemy się cały czas na poziomie poniżej 6%. To według ekspertów naprawdę dobry wynik, jeśli popatrzymy na inne kraje (w Hiszpanii mamy bezrobocie na poziomie 12,4%). Najniższy poziom bezrobocia jest w Czechach (2,7%) i w Niemczech (3%).

OT: Czego potrzebujemy, by odnaleźć się w nowej rzeczywistości na rynku pracy? I co może nam pomóc?

Jak bardzo często podaję taką zasadę – „Zasadę ABC”:

A – Aktywność

• wykorzystaj wszelkie dostępne możliwości, „opcje szukania pracy”,
• rozgłoś, że szukasz pracy, wykorzystaj swoją sieć kontaktów,
• przygotuj dokumenty aplikacyjne (CV i list motywacyjny),
• pytaj innych „jak to zrobili?”,
• dzwoń, wysyłaj zapytania,
• napisz własne ogłoszenie o pracę.

B – Bezpośredniość

• ‍próbuj mimo strachu, podejmuj działania,
• kontaktuj się bezpośrednio z pracodawcami,
• przejdź się / zadzwoń do urzędu pracy, skontaktuj się z kimś, kto może Cię wesprzeć w dotarciu do pracodawców (może akurat doradca zawodowy? ;) ),

C – Cierpliwość

• uzbrój się w cierpliwość,
• bądź wytrwały,
• na efekty trzeba czasami poczekać,
• one nie zawsze są widoczne od razu,
• szczypta optymizmu.

OT: Jakie kompetencje dzisiaj liczą się na rynku pracy? Na co warto zwrócić uwagę przy projektowaniu swojej kariery zawodowej? Jak ugryźć naszą karierę?

W raporcie „Kompetencje pracowników dziś i jutro” 33% pracodawców wskazuje, że to właśnie kompetencje mają duże znaczenie w funkcjonowaniu danej firmy. Według

przedsiębiorców coraz bardziej na rynku pracy liczą się – kompetencje miękkie i coraz bardziej są docenianie na rynku pracy. Coraz bardziej liczą się kompetencje specjalistyczne i kompetencje techniczne. Za pożądane w przyszłości uznaje się takie kompetencje jak kreatywność czy krytyczne myślenie, jak również umiejętność działania w sytuacji niepewności.

Amerykański dziennikarz i publicysta Thomas Friedman wskazuje także że „to ciekawość i pasja są kluczowymi częściami edukacji w świecie”. Nowa rzeczywistość i świat VUCA wymaga od nas ciągłej nauki i rozwoju naszych kompetencji. Dlatego na mocy przybiera dziś Idea Lifelong learnig (LLL) – koncepcja całożyciowego uczenia się. Dziś nie wystarczy skończyć studia, żeby dostać dobrą pracę. Obecnie musimy być aktywni cały czas i rozwijać się nieustannie, bo konkurencja nie śpi…

OT: Jakie typowe błędy popełniają studenci, absolwenci w trakcie poszukiwania pracy? Kiedy rozpocząć proces szukania pracy? I czy CV jest dzisiaj ważnym dokumentem?

Przede wszystkim osoby, które Pani wymieniła, za późno zaczynają myśleć o szukaniu pracy. Absolwenci rozpoczynają ten proces często dopiero wówczas, gdy obronią pracę dyplomową lub gdy zakończą studia całkowicie. Moim zdaniem do poszukania pracy powinnyśmy przystąpić wcześniej. Dziś procesy rekrutacyjne bywają wydłużone i czasami to szukanie trwa relatywnie długo.

Od czego i jak zacząć? Jeśli myślisz o szukaniu pracy, zbadaj temat – sprawdź, jak dziś szuka się pracy? Przygotuj siebie – formalnie. Zaprojektuj swoje CV i list motywacyjny. Zbierz informacje – gdzie możesz szukać pracy w swojej branży? „Pobuszuj” w Internecie, podpytaj innych – co im się przydało? Odwiedź doradcę zawodowego i Biuro Karier na swojej uczelni.

Częstym błędem jest korzystanie z tzw. gotowych sztampowych formularzy. Pisanie CV „na kolanie”, byle jak. Dziś musimy się trochę postarać, wysilić. Zaprezentować od jak najlepszej strony. Wytrawny rekruter „nie nabierze” się na „byle co”. A telefon w konsekwencji nie zadzwoni.

Curriculum Vitae to nasza wizytówka, w której nie może zabraknąć klauzuli RODO. Jej pominięcie już w przedbiegach eliminuje nas z udziału w procesie rekrutacyjnym. Brak przygotowania do rozmowy kwalifikacyjnej to kolejny duży błąd.

OT: Jakie błędy najczęściej się popełnia na rozmowach kwalifikacyjnych?

Jak już wspomniałam – brak jakiegokolwiek przygotowania do rozmowy o potencjalnej pracy. Henry Ford zapewne znany czytelnikom założyciel Ford Motor Company mawiał, że to „przygotowanie jest największym kluczem do sukcesu”. Warto poświęcić trochę czasu na zebranie informacji o firmie, jej usługach i produktach oraz przygotować odpowiedzi na pytania. Niektóre możemy przewidzieć. Większość rozmów kwalifikacyjnych ma podobny schemat. Trzeba zastanowić się wcześniej, ile chce się zarabiać i dlaczego warto pracować w tym konkretnym miejscu. Wizerunek zewnętrzny, prezentacja też ma znaczenie. Tutaj „jak cię widza tak cię piszą” nabiera realnego znaczenia. Profesjonalny wizerunek w biznesie ma duże znaczenie. CV i rozmowa kwalifikacyjna to te dwa miejsca, gdzie można się bezkarnie chwalić. I należy się trzymać mocnych stron.

OT: Czy posiadanie wyższego wykształcenie ma wartość dzisiaj na rynku pracy? Czy warto studiować?

Posiadanie wyższego wykształcenia jest wartością samą w sobie. Wiedza, teoria i wykształcenie to fundament. Bez „podstawy” trudno budować praktykę (doświadczenie). Dzisiaj mamy więcej możliwości. Dawno temu dostęp do studiów mieli tylko nieliczni. Im więcej mamy do zaoferowania, tym jesteśmy atrakcyjniejsi dla pracodawcy. Możemy mu przynieść więcej korzyści. A co za tym idzie, będzie nam łatwiej i szybciej znaleźć pracę niż osobom z niskim poziomem wykształcenia lub bez niego. Jakość wykształcenia często również wpływa na wysokość zarobków. A istnieją branże, w których wykształcenie wyższe – co najmniej licencjat – jest wymogiem, aby móc podjąć pracę. Sondaż „Wykształcenie ma znaczenie” pokazuje, że 82% ankietowanych uważa, że w Polsce warto się uczyć i zdobywać wykształcenie i jest to nadal cenna wartość zawodowa. Sam dyplom jednak dziś nie wystarczy. To za mało. Dzisiaj oprócz teorii i przygotowania ważna jest nasza postawa – aktywność, działanie, pracowitość oraz to „żeby nam się chciało”! Czyli prócz teorii i wykształcenia liczy się także nasza – osobowość…

OT: Jaką dobrą radę udzieliłaby Pani osobom, które szukają dzisiaj swojego celu zawodowego, czują się zagubieni lub nie wiedzą co robić albo są w trakcie zmiany?

Moim osobistym mottem są słowa „Pracuj nad sobą, dla siebie. Bo tylko od Ciebie zależy, gdzie będziesz jutro”. Ktoś powiedział, że istnieją tylko dwie rzeczy, nad którymi masz całkowitą kontrolę w życiu – to twoja postawa i twoje wysiłki. Uważam, że każdy posiada klucz do swojego sukcesu. Dla każdego słowo sukces oczywiście ma inne znaczenie, ale każdy powinien próbować, szukać możliwości, nie tylko marzyć, ale i spełniać swoje marzenia. Bo niespełnione marzenie – zawsze pozostanie tylko marzeniem. Natomiast jeśli chodzi o pracę zawodową, powinnyśmy budować ją – zawsze na swoich mocnych stronach. Skoncentruj się na tym, co masz dobrego.

Na koniec chciałabym podać przykład z filmu „Jumanji. Przygoda w dżungli”. Czworo przyjaciół odkrywa starą grę, która przenosi ich w świat dżungli. Aby powrócić do rzeczywistości, muszą stawić czoło niebezpiecznym przygodom. I co się okazuje? Mogą przetrwać tylko i wyłącznie wykorzystując swoje mocne strony. Podobnie działa to w budowaniu swojej ścieżki kariery.

Szczęśliwa siódemka na koniec:

1. Idź do przodu małymi krokami, bo „małe kroki mogą przynieść wielkie rezultaty”.
2. Działaj mimo strachu.
3. Unikaj perfekcjonizmu. Ciągłe poprawianie zajmuje nasz drogocenny czas.
4. Szukaj możliwości i „rób to, co kochasz, a nigdy nie przepracujesz ani jednego dnia”.
5. Pamiętaj, że „do sukcesu nie ma windy. Trzeba iść po schodach”.
6. Bądź cierpliwy i wytrwały w swoich działaniach.
7. A jeśli „coś” nie działa – zmień metody i narzędzia.

OT: W imieniu swoim i czasopisma Słowa bardzo dziękuję za tak treściwą rozmowę i poświęcony czas! Zapraszamy zatem wszystkich studentów na skorzystanie z usług Biura Karier. Może to być dla Was inspirujące spotkanie, świetna rozmowa o karierze, a przede wszystkim pomoc w stawianiu pierwszych kroków w swojej karierze zawodowej.